Συχνά λίγο πριν τις εκλογές για την ανάδειξη των μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων και συχνότερα, ακολούθως της εκλογικής διαδικασίας, γίνεται λόγος για τις αδυναμίες του πολιτειακού συστήματος. Και αυτό συνήθως γίνεται εξαιτίας των μεγάλων ποσοστών αποχής από τις εκλογικές διαδικασίες, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Πρόκειται για την περίοδο που στο τραπέζι των συζητήσεων κάνει την εμφάνισή της η οριζόντια ψηφοφορία. Αναφύεται επομένως το ερώτημα: είναι η οριζόντια ψηφοφορία η λύση ή καλύτερα η πανάκια στο πρόβλημα της απαξίωσης των πολιτών προς την πολιτική;
Οι φανατικοί υποστηρικτές της οριζόντιας ψηφοφορίας ισχυρίζονται ότι η αυξανόμενη δυσαρέσκεια απέναντι στα κόμματα και η μη παροχή δυνατότητας στον ψηφοφόρο να επιλέξει πρόσωπα αντί κόμματα, τον οδηγεί στην αποχή ή στο άκυρο ή στο λευκό και για αυτό φαντάζει επιτακτική η ανάγκη για αλλαγή του εκλογικού συστήματος. Είναι κοινή παραδοχή από κάθε πλευρά ότι το πολιτειακό μας σύστημα έχει αποτύχει ολοκληρωτικά και χρειάζεται επανασύσταση αυτού εκ βάθρων. Περαιτέρω, είναι σημαντικό ο ψηφοφόρος να έχει τη δυνατότητα να εκφράζεται είτε κάθετα με κομματική ψήφο, είτε οριζόντια, κατακερματίζοντας τη ψήφο του και επιλέγοντας συνδυαστικά οποιονδήποτε υποψήφιο και οποιαδήποτε παράταξη, αναδεικνύοντας έτσι την πεμπτουσία του δικαιώματος της ελεύθερης ψήφου. Υπάρχει επιπρόσθετα η πεποίθηση, ότι ένα τέτοιο εκλογικό σύστημα προάγει την εκλογή των ικανότερων υποψηφίων. Ωστόσο, η εισαγωγή ενός νέου εκλογικού συστήματος θα πρέπει να τύχει ιδιαίτερης προσοχής, ώστε να αποφευχθούν φαινόμενα διαπλοκής και τακτικισμού κατά την ψηφοφορία.
Πάρα ταύτα, είναι σημαντικό να διερωτηθούμε αν το πρόβλημα εντοπίζεται στο ίδιο το σύστημα, ή αν ο λόγος που οδηγεί τους πολίτες στην γενικότερη απαξίωση της πολιτικής και ειδικότερα στην αποχή από τις εκλογικές διαδικασίες, είναι τα άτομα που απαρτίζουν το σύστημα και η γενικότερη νοοτροπία αυτών. Κατά γενική ομολογία, υπάρχει η εντύπωση πως τα πολιτικά πρόσωπα που απαρτίζουν το ισχύον πολιτειακό σύστημα είναι συνυπεύθυνα για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο τόπος μας, είτε γιατί δεν έχουν τα προσόντα, ακαδημαϊκά ή τεχνοκρατικά, για να προλάβουν ή και να αντιμετωπίσουν σοβαρά ζητήματα που απασχολούν τους Κύπριους πολίτες και ταλανίζουν την χώρα, είτε γιατί η θρασύτητα και η διαφθορά των πολιτειακών αξιωματούχων προς εξυπηρέτηση ιδίων συμφερόντων και καταπάτηση του δημοσίου συμφέροντος έχουν ξεπεράσει κάθε όριο.
Σε τελική ανάλυση, η εφαρμογή και η αποτελεσματικότητα του κάθε συστήματος εξαρτάται από αυτούς που το απαρτίζουν. Επομένως η νοοτροπία τόσο των πολιτών όσο και των πολιτικών μίας χώρας είναι δυνατό να μετατρέψει το πιο ελεύθερο πολιτειακό σύστημα στο πιο δυσλειτουργικό και άδικο σύστημα. Η οριζόντια ψηφοφορία μπορεί να υπόσχεται να δώσει τέλος στο φαινόμενο της αποχής, όμως φαντάζει αδύνατο η εφαρμογή ενός νέου εκλογικού συστήματος να δύναται να δώσει τέλος σε όλα τα προβλήματα που αφορούν το πολιτειακό σύστημα και είναι απόρροια νοοτροπίας δεκαετιών.
Στάλω Παπουή
Αναπληρωτής Επαρχιακός ΝΕΔΗΣΥ Λευκωσίας